خاصیت علوم اخلاق اين است که خود انسان را به خودش معرفي مي‌کند و اين گمشده‌ي بشر است در اين عصر، بخصوص ما که توانايي‌مان از هر حيث، بسيار محدود است.
 از طرفی نیز روز به روز طلب جامعه در این بخش بیشتر می شود و جای کار پژوهشی جدی تر احساس می شود.
 شايد هيچ علمي مانند اخلاق و علوم همسايه‌‌ي اخلاق اين‌گونه انسان را دائم مشغول نکند. از هر حيث، انسان احتياج به اين علوم دارد.‌ ‌

‌ ‌

بعضى از ما ها انتظارمان اين است كه بلافاصله بعد از این که مى‏ گويیم يا اللّه‏ يک دفعه همه درب‏ هاى آسايش به رويمان باز بشود.
در حالی که چنین چیزی نمی شود. موضوعى كه زياد در قرآن به آن پرداخته شده اين است كه مؤمنينى كه پا در اين مسير مى‏ گذارند همه جور سختى دارند بكشند اما بعد از مدتى تبديل به حسنه مى ‏شوند؛ ولى در بين راه سختی و فشار هست.
بخش زيادى از آيات حكايت از اين قضیه می کند؛ از جمله این آیه شریفه که می فرماید:
هُنالِكَ ابْتُلِيَ الْمُؤْمِنُونَ وَ زُلْزِلُوا زِلْزالاً شَديداً
(احزاب ۱۱)
ترجمه: آنجا بود كه مؤمنان آزمايش شدند و تكان سختى خوردند!
از بس كه مشكل سنگين بوده است تعبیر به زلزال شدید کرده است.
اما در این بین یک عده صبوری و تحمل می کنند و نتیجه اش را هم می بینند. خيلى از اطرافيان رسول خدا صلى ‏الله ‏عليه ‏و‏آله ‏وسلم شهيد مى ‏شدند، كشته مى‏ شدند اما باز اطرافیان مسير را ادامه مى‏ دادند.
خدا به ما صبر، تحمّل، بردبارى، ثبات قدم و ثبات ايمان بدهد.
‌ 
‌ ‌

متوکل عباسی، امام هادی را زندان کردند. در همان ایام بنا شد مردم نماز استسقاء بخوانند، مسلمانان رفتند نماز استسقاء خواندند اما باران نيامد.
مسيحي ها گفتند يک فرصت هم به ما بدهيد، يکشنبه را براي مسيحي ها گذاشتند آنها رفتند نماز را خواندند و باران آمد. مسلمان ها خيلي مضطرب شدند، يکي دو هفته ي ديگر مسلمانان برای نماز رفتند اما باران نيامد. باز مسيحي ها رفتند دوباره باران آمد.
متوکل خدمت امام هادی علیه السلام آمد گفت: آقا به داد دين جدت برس. حضرت فرمودند به يک شرط من قبول مي‌کنم. فرمودند به این شرط که هر چه زنداني داري آزاد کنی. متوکل گفت باشد و همه را آزاد کرد. بعد حضرت فرمودند بگو يک بار ديگر مسیحی ها برای نماز بیایند وقتی مسیحی ها به همراه کشيش خود آمدند و مشغول نماز شدند، ابرهاي سياه شروع کرد بالای سرشان جمع شد.
حضرت فرمودند: دست این کشیش را باز کنید و نگه داريد. دستش را نگه داشتند، بعد حضرت جلو رفتند و تکه استخواني که در دستش مخفی کرده بود را برداشتند. بعد حضرت فرمودند که اين استخوان يک پيامبر است که باید پوشيده باشد زير آسمان که برده می شود رحمت خدا اقتضا مي کند که باران بیاید. این ها اين را پيدا کرده اند و از آن استفاده می کنند. بعد حضرت فرمودند اين استخوان را از او بگيريد. وقتی از او گرفتند حضرت به کشیش مسیحی فرمودند حالا برو دعا کن که دیگر بارانی نیامد.
‌ ‌
‌ ‌

خود را نماینده خدا در امر دین بدانید.
هر روز استغفار کنید و خدا را همیشه ناظر خود ببینید. لذت گناه را فانی و رنج آن را طولانی بدانید. با علما و دانشمندان با عمل ارتباط برقرار کنید. با قرآن آشنا شوید.

سعی کنید بعد از خود، نام نیک بجای بگذارید. انتقاد پذیر باشید. مردم را با لقب صدا نکنید. مکار و حیله گرو فحّاش نباشید. حامی مستضعفان باشید. بدون تحقیق قضاوت نکنید. اجازه ندهید نزد شما از کسی غیبت شود.

محبت به مال دنیا سرآغاز همه خطاهاست. صدقه دهید، چشم به جیب مردم ندوزید. اگر می دانید کسی به شما وام نمیدهد، از او تقاضا نکنید. تا می توانید بدنبال حل گره مردم باشید. شجاع باشید، مرگ یکبار به سراغتان می آید. نیکوکار بمیرید.

 نهج البلاغه حضرت علی علیه السلام