مفهوم غیبت
غیبت آن است که برادر [دینى] خود را بدانچه او را ناخوش آید یاد کنى، پس اگر آن چیز در او باشد، غیبت و اگر نباشد بهتان نامیده مى شود؛ خواه این [بدگویى] با قول باشد یا فعل و خواه با اشاره باشد یا کنایه(1) و خواه در امور دینى باشد یا دنیوى و خواه در لباسش باشد یا خانه.(2)
از این‌رو، هرگاه کسی در غیاب دیگری سخنی نسبت به او بگوید که عرفاً و در نزد مردم نقص و عیب به حساب می آید و قصد وی از این کار سرزنش و یا برملا کردن نقص او باشد، مرتکب غیبت شده است.
رسول گرامی اسلام خطاب به ابوذر می‌گوید: اى ابوذر! از غیبت بپرهیز، که غیبت بدتر از زناست … ابوذر گوید: عرض کردم: اى پیامبر خدا! غیبت چیست؟ فرمود: غیبت این است که از برادرت چیزى بگویى که خوش ندارد. عرض کردم: اى پیامبر خدا! اگر آنچه درباره او گفته مىشود در او باشد چه؟ فرمود: بدان که اگر آنچه در او هست بگویى غیبتش کردهاى و اگر آنچه در او نیست بگویى، به او بهتان زدهاى.(3)
غیبت کردن تنها با لفظ شکل نمی گیرد، بلکه در بسیاری از موارد غیبت کردن با حرکات اعضا هم مصداق می یابد، عایشه می گوید: زنی نزد ما آمد. چون روی خود برگرداند با دست اشاره کردم که کوتاه قد است. رسول خدا(ص) فرمودند: غیبت این زن را کردی.(4)
همچنین، امام کاظم(ع) می‌فرماید: هر کس پشت سر دیگرى چیزى بگوید که در او هست و مردم هم آن را مىدانند غیبتش نکردهاست، اما اگر کسى پشت سرش چیزى را بگوید که در او هست ولى مردم نمىدانند، غیبتش کردهاست.(5)
غیبت؛ گناه کبیره
غیبت را جزو گناهان کبیره و بسیار بسیار مذموم و ناپسند دانسته‌اند. حضرت علی(ع) می‌فرماید:«منفورترین خلایق نزد خدای متعال غیبت کننده است و غیبت یک ویژگی حیوانی و زشت و ناپسند است».(6)
برخی غیبت را از قتل نیز ناپسند‌تر دانسته‌اند زیرا در قتل، جان فرد گرفته می‌شود اما در غیبت آبرو و حیثیت فرد از بین می‌رود.
پیامبر خدا(ص) می‌فرماید:«غیبتکردن بدتر از زنا است. عرض شد: چگونه؟ فرمود: مرد زنا مىکند و سپس توبه مىنماید و خدا توبهاش را مىپذیرد. امّا غیبت کننده آمرزیده نمىشود، تا زمانى که غیبت شونده او را ببخشد».(7)
از امام صادق(ع) روایت شده که ایشان غیبت را همچون کفر و شرک دانسته و فرموده‌اند«غیبت کفر به خدا است و کسی که به آن گوش دهد یا به آن رضایت داشته باشد مشرک خواهد بود».(8)
(1) ـ زبدة البیان، ص 530.
(2) ـ جامع السّعادات، ج 2، ص 293.
(3) ـ بحار الأنوار: 77 / 89 / 3، منتخب میزان الحکمة: 436.
(4) ـ بحار‌الانوار، چاپ کمپانی، جلد 15، جزء 4، ص188.
(5) ـ الکافی: 2 / 358 / 6 منتخب میزان الحکمة: 438.
(6) ـ غرر الحکم: 3128 .
(7) ـ الترغیب والترهیب: 3 / 511 / 24، منتخب میزان الحکمة: 436.
(8) ـ مستدرک الوسائل، جلد 2 ص 108.
آخرین نظرات