مردى خدمت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و عرض كرد مرا راهنمایى كن به نافع ترين كارها.

حضرت فرمود راستگویى را پيشه كن و از دروغ بپرهيز، سپس هر گناه ديگرى مى خواهى انجام ده.

از اين سخن، مرد در شگفت شد و فرمايش ‍حضرت را پذيرفته و مرخص گرديد.

با خود گفت پیامبر مرا از غير دروغگویى نهى نكرده، پس اكنون به خانه فلان زن زيبا مى روم و با او زنا مى كنم.

همین كه به طرف خانه او رفت، فكر كرد اگر اين عمل را انجام دهد و كسى از او بپرسد از كجا می آیی، نمى توانم دروغ بگويم و بر فرض راست گفتن، به كيفر شديد و بدبختىِ بزرگى مبتلا مى شوم؛ لذا منصرف شد.

باز فكر كرد گناه ديگرى انجام دهد و همين انديشه و خيال را نمود.

در نتيجه از همه گناهان به واسطه ترک دروغ دورى جست.

منبع: انوار نعمانيه، صفحه 274

مرحوم قطب الدين راوندى روايت كرده است روزى از امام صادق (عليه السلام) سوال كردند روزگار خود را چگونه سپرى مى فرمایى؟

حضرت در جواب فرمود عمر خويش را بر چهار پايه و ركن اساسى سپرى مى نمايم:

۱. مى دانم آنچه كه روزى براى من مقدر شده است به من خواهد رسيد و نصيب ديگرى نمى گردد.

۲. مى دانم داراى وظایف و مسئوليت هایى هستم كه غير از خودم كسى توان انجام آنها را ندارد.

۳. مى دانم مرا مرگ در مى يابد و ناگهان بدون خبر قبلى مرا مى ربايد، پس بايد هر لحظه آماده مرگ باشم.

۴. مى دانم خداى متعال بر تمام امور و حالات من آگاه و شاهد است و بايد مواظب اعمال و حركات خود باشم.

منبع: مستدرک الوسائل، جلد 12، صفحه 172

شخصی با هیجان و اضطراب به حضور امام صادق (علیه السلام) آمد و گفت درباره من دعایی بفرمایید تا خداوند به من وسعت رزقی بدهد که خیلی فقیر و تنگ دستم.

امام فرمود هرگز دعا نمی‏ کنم.

پرسید چرا دعا نمی‏ کنید؟

امام فرمود برای اینکه خداوند راهی برای این کار معین کرده است.

خداوند امر کرده که روزی را پی جویی کنید و طلب نمایید، اما تو می‏ خواهی در خانه خود بنشینی و با دعا، روزی را به خانه خود بکشانی.

منابع:

1. وسائل الشیعه، جلد 2، صفحه 529

2. داستان راستان، جلد 1، صفحه 33

درباره هزینه کردن در خانواده از امام رضا (علیه السلام) پرسیدم.

دنبال معیار بودم.

امام فرمود راه میانه، راهی است در میان دو روش ناپسند.

منظور امام را متوجه نشدم.

پرسیدم فدایت شوم، من آن دو روش ناپسند را نمی دانم، منظورتان چیست؟

حضرت فرمود آری، می دانم، خدا تو را رحمت کند.

آیا نمی دانی که خداوند از اسراف کاری و سخت گیری بیزاری جسته و فرموده است:

«وَ الَّذينَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ کانَ بَيْنَ ذلِکَ قَواماً»

«آنانکه انفاق می کنند، نه اسراف می ورزند و نه تنگ می گیرند، بلکه راهی میانه در پیش می گیرند» یعنی نه افراط و نه تفریط.

منابع:

1. سوره فرقان، آیه 67

2. الخصال، صفحه 54