​علیرضا پناهیان:

تقوا در یک دسته‌بندی، به «تقوای قبل از ایمان» و «تقوای بعد از ایمان» تقسیم می‌شود.

تقوای قبل از مسلمانی و ایمان یعنی: اساساً «اهل مراقبت هستی؟ یا اینکه ولنگار زندگی می‌کنی؟ اصلاً اهل حساب‌وکتاب و دقت هستی؟ یا اینکه بی‌نظم و بی‌دقت زندگی می‌کنی؟

بعضی‌ها مسلمان نیستند اما «تقوای عمومی» دارند؛ یعنی در زندگی‌شان اهل مراعات‌ها و مراقبت‌هایی هستند. اینها-در صورت مراجعه به قرآن- بلاشک از قرآن هدایت خواهند گرفت و مؤمن خواهند شد، چون می‌فرماید: «ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فيهِ هُدىً لِلْمُتَّقينَ» (بقره/۲)

کسی که مؤمن باشد اما تقوا نداشته باشد، احتمالاً در ایمانش هم پایدار نخواهد بود. آدم هواپرستی که اصلاً قدرت کنترل نفس ندارد، اگر دین‌دار هم بشود، دین نمی‌تواند از او دستگیری کند!