گاهى عملکردهایى بر اساس ترس و ضعفِ نفس، انسان را مىگیرد؛ عملکردهاى دوگانه‌ای که پنهان و آشکارِ متفاوت دارند. اهتمام به توجّه و نظر مردم، آرام‌آرام، بر روی عملکردها تأثیر مىگذارد.
شخصی مى گفت: «عجیب است من در نماز جماعت حالم بهتر است.» به او گفتم که ممکن است؛ ولى یک امکانى هم دارد که چون نفس، ضعیف است لذّت مى برد، براى مردم مى خواند و سر حال است.
اسم این حال را نباید توجّه گذاشت. در طول مدّت، آثار بد این حال بیرون مى ریزد؛ آرام‌آرام انسان به جایی می‌رسد که در تنهایى، حال عبادت یا حالت بکاء برایش پیش نمى آید؛ اما در جمع پیش مى آید. این یک بیمارى است و خداوند این حالت‌ها را خوش ندارد.
این‌ها از شُعب شیطان و شیطنت است که پیوسته خیلى ضعف هاى دیگر به دنبالش به وجود مى آید؛ مثل ضعف عدم توکّل و عدم توجّه به حق‌تعالى.
‌ ‌

‌